Việc lựa chọn môi trường nuôi cấy phù hợp là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của quá trình nuôi cấy mô. Mỗi loại cây có những yêu cầu dinh dưỡng và sinh lý khác nhau, do đó cần sử dụng các loại môi trường nuôi cấy khác nhau.
Lưu ý: Dù có nhiều loại môi trường nuôi cấy khác nhau, nhưng môi trường MS (Murashige và Skoog) vẫn được coi là môi trường cơ bản và phổ biến nhất. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao, người ta thường bổ sung thêm các chất khác vào môi trường MS để tạo ra các công thức môi trường đặc biệt cho từng loại cây.
Một số ví dụ về môi trường nuôi cấy thường được sử dụng cho các loại cây khác nhau:
1. Cây hoa:
- Hoa hồng: Môi trường MS bổ sung BA (Benzyl adenine). Để kích thích ra chồi và NAA (Naphthalene acetic acid) để kích thích ra rễ.
- Lan: Môi trường MS bổ sung các loại vitamin, đường và hormone đặc biệt
- Cúc: Môi trường MS bổ sung GA3 (Gibberellic acid) để kích thích sự ra hoa.
2. Cây ăn quả:
- Táo: Môi trường MS bổ sung GA3 để kích thích sự ra hoa và đậu quả.
- Nho: Môi trường MS bổ sung các chất chống oxy hóa để bảo vệ tế bào.
- Dâu tây: Môi trường MS bổ sung cytokinin để kích thích sự phân chia tế bào và hình thành chồi.
3. Cây rừng:
- Thông: Môi trường MS bổ sung các chất kích thích sinh trưởng đặc biệt để kích thích sự nảy mầm của hạt.
- Bạch đàn: Môi trường MS bổ sung các chất kháng nấm để ngăn ngừa nhiễm bệnh.
4. Cây dược liệu:
- Nhân sâm: Môi trường MS bổ sung các chất kích thích sinh trưởng và các hợp chất hữu cơ để tăng hàm lượng các hoạt chất trong cây.
- Đương quy: Môi trường MS bổ sung các chất chống oxy hóa để bảo vệ tế bào.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn môi trường nuôi cấy:
- Loại cây: Mỗi loài cây có yêu cầu dinh dưỡng khác nhau.
- Giai đoạn phát triển: Ở các giai đoạn khác nhau, cây sẽ có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau.
- Mục đích nuôi cấy: Môi trường nuôi cấy sẽ được điều chỉnh để phù hợp với mục tiêu cụ thể (nhân giống, bảo tồn, sản xuất dược liệu…).
Các thành phần chính:
- Muối khoáng: Cung cấp các nguyên tố vi lượng và đại lượng cần thiết cho sự phát triển của tế bào.
- Vitamin: Hỗ trợ các quá trình sinh lý của tế bào.
- Đường: Cung cấp năng lượng cho quá trình sinh tổng hợp.
- Hormone: Điều khiển sự phân chia, kéo dài tế bào và quá trình hình thành các cơ quan.
- Chất kích thích sinh trưởng: Giúp tăng cường sự phát triển của cây.
- Chất khử trùng: Ngăn ngừa sự nhiễm khuẩn.
Lưu ý: Việc lựa chọn môi trường nuôi cấy phù hợp là một quá trình thử nghiệm và điều chỉnh liên tục
Xem thêm: Giống atiso đỏ